-
1 тәртипкә китерү
= тәртипкә кертү = тәртипкә кую= тәртипкә салу1) в разн. знач. приводи́ть/привести́ в поря́док2) водвори́ть, наводи́ть/навести́ поря́док (дисциплину, тишину и т. п.)3) эвф. приводи́ть/привести́ кого-л. (решительными, действенными мерами)мин аны тәртипкә китерермен! — я его́ жи́во приведу́ в чу́вство!
-
2 тәртипкә кертү
-
3 тәртипкә кую
-
4 тәртипкә салу
1) = тәртипкә китерү2) упоря́дочивать/упоря́дочить, нала́живать/нала́дить -
5 тәртип
сущ.1)а) в разн. знач. поря́докбүлмәдәге тәртип — поря́док в ко́мнате
капиталистик тәртип — капиталисти́ческий поря́док
б) поря́док, режи́миске тәртипләр — ста́рые поря́дки
2) распоря́доктәртип кагыйдәләре — пра́вила вну́тренного распоря́дка
3)а) дисципли́нахәрби тәртип — вое́нная дисципли́на
тәртипне ныгыту — укрепле́ние дисципли́ны
б) дисципли́на, дисциплини́рованностьтәртибе юк аның — у него́ нет дисципли́ны (дисциплини́рованности)
4) поведе́ние ( ученика в школе)тәртиптән (тәртибе буенча) өчле — тро́йка по поведе́нию
5) поря́док расположе́ния, после́довательностьәлифба тәртибендә — в поря́дке алфави́та; в алфави́тном поря́дке
6)а) расписа́ниепоездлар узу тәртибе — расписа́ние прохожде́ния поездо́в
б) програ́ммакичке тапшырулар тәртибе — програ́мма вече́рних переда́ч
7) пра́вилоэш башкару тәртибе — пра́вило выполне́ния рабо́ты
8) в знач. послелога тәртибендә в ка́честве, в поря́дке (чего-л.)приказ тәртибендә — в поря́дке прика́за
өстәмә түләү тәртибендә — в поря́дке дополни́тельной опла́ты
9) в знач. нареч. тәртиптә в поря́дке; в гото́вностибөтенесе тәртиптә — всё в поря́дке
•- тәртибен китерү
- тәртибенә китерү
- тәртип бозу
- тәртип бозучы
- тәртип кую
- тәртип номеры
- тәртип сагында
- тәртип саклау
- тәртип саклаучы
- тәртип саны
- тәртип урнаштыру
- тәртипкә килү
- тәртипкә керү
- тәртипкә китерү
- тәртипкә кертү
- тәртипкә кую
- тәртипкә салу
- тәртипкә чакыру -
6 язу
I перех.1) писа́ть, написа́ть ||а) написа́ние, писа́ниеб) пи́счийкара белән язу — писа́ть черни́лами
тактага акбур белән язу — писа́ть ме́лом на доске́
мемуарлар язу белән шөгыльләнү — занима́ться писа́нием мемуа́ров
язу кәгазе — пи́счая бума́га
язу әсбаплары — пи́сьменные принадле́жности
2) писа́ть, написа́ть, запи́сывать/записа́ть || написа́ние, запи́сывание, за́письдоклад язу — писа́ть докла́д
гариза язу — написа́ть заявле́ние
хат язу — писа́ть письмо́
3) писа́ть, написа́ть, сообща́ть/сообщи́ть || написа́ние, сообще́ниехатында нәрсәләр язган? — что (он) написа́л в письме́, о чём сообщи́л в письме́?
ул турыда газеталар нәрсә яза? — что пи́шут об э́том газе́ты
4)а) писа́ть, написа́ть, сочиня́ть/сочини́ть, создава́ть/созда́ть, твори́ть || сочине́ние, созда́ние, творе́ниекитап язу — написа́ть кни́гу
тарихи пьеса язу — написа́ть истори́ческую пье́су
б) опи́сывать/описа́ть || описа́ниеавыл тормышын язу — писа́ть о дереве́нской жи́зни
5) писа́ть, написа́ть, сочиня́ть/сочини́ть, создава́ть/созда́ть, слага́ть/сложи́ть ( музыкальное произведение) || написа́ние, сочине́ние, созда́ние, сложе́ниеопера язу — писа́ть о́перу
романс язу — сочини́ть рома́нс
симфония язу — созда́ть симфо́нию
6) выпи́сывать/вы́писать, пропи́сывать/прописа́ть (лечение, лекарство, рецепт и т. п.)врач өч төрле дару язган — врач прописа́л три ви́да лека́рства
7) запи́сывать/записа́ть (песню, музыку, разговор на плёнку, пластинку) || написа́ние, за́письконцертны язу — записа́ть конце́рт
тасмага язу — записа́ть на плёнку
8) впи́сывать/вписа́ть, включа́ть/включи́ть, запи́сывать/записа́ть, зачисля́ть/зачи́слить, вноси́ть/внести́ || зачисле́ниебию түгәрәгенә язу — записа́ть в хореографи́ческий кружо́к
чиратка язу — включи́ть в о́чередь
археология экспедициясенә язу — зачи́слить в археологи́ческую экспеди́цию
мәктәпкә язу — записа́ть в шко́лу
9) запи́сывать/записа́ть, сде́лать за́пись, составля́ть/соста́вить докуме́нтмилекне улына язу — записа́ть иму́щество на сы́на
10) рел. обычно со словами ходай, алла и др. предназна́чено, предопределено́ бо́гом, судьбо́йүзеңә язган мал кайта ул — погов. бога́тство (добро́), кото́рое тебе́ суждено́, вернётся
алла (ходай) язган — бог дал; предопределено́ бо́гом
алла язган булса, эшләрбез — бог даст, сде́лаем
•- язып алу- язып кую
- язып бару
- язып тору
- язып тутыру••II сущ.язу язган булса — (е́сли) бог даст
1) пи́сьменность; письмо́славян язуы — славя́нское письмо́
гарәп язуы — ара́бская пи́сьменность || пи́сьменный
язу билгеләре — пи́сьменные зна́ки; письмена́
2) по́черктаныш язу — знако́мый по́черк
вак язу — ме́лкий по́черк
балалар язуы белән язылган хат — письмо́, напи́санное де́тским по́черком
3) мн. ч. язулар письмена́Мисыр язулары — еги́петские письмена́
рун язулары — руни́ческие письмена́
4)а) за́пись, запи́ска; бума́гапрезидиумга язу җибәрү — переда́ть запи́ску в прези́диум
өстәл өстендәге язуларны тәртипкә китерү — привести́ в поря́док за́писи (бума́ги) на столе́
б) за́пись; по́дпись, на́дписьдәфтәр читендәге язу — за́пись на поля́х тетра́ди
таш плитә өстендәге язу — на́дпись на ка́менной плите́
йөзектәге язу — на́дпись на коле́чке
рәсем астындагы язу — по́дпись под рису́нком
5) разг. бума́га, докуме́нтналог язуы — бума́га о нало́ге
җыелышка чакырып язу җибәргәннәр — присла́ли бума́гу с приглаше́нием на собра́ние
•- язу тану- язу эше
- язу үрнәге
- язу булмаган III неперех.1) лиша́ться/лиши́ться (кого-чего-л.); теря́ть/потеря́ть (кого-что-л.)|| лише́ние, поте́рякүздән язу — лиши́ться зре́ния, потеря́ть зре́ние
акылдан язу — лиши́ться ума́, сойти́ с ума́
кызыңнан язу — лиши́ться до́чери, потеря́ть дочь
һуштан язу — потеря́ть созна́ние
2) в роли вспом. гл. обозн., что действие, выраженное основным глаголом, едва не произошло; соотв. русскому чуть, чуть-чу́ть, едва́ не...; чуть бы́ло не, почти́...абына яздым — чуть не споткну́лся
үлә яздым — чуть бы́ло не у́мер
IV перех.агарып бетә язган чәч — почти́ поседе́вшие во́лосы
1) расправля́ть/распра́вить (плечи, крылья); выпрямля́ть/вы́прямить, расправля́ть/распра́вить, разгиба́ть/разогну́ть ( согнутое) || расправле́ние, выпрямле́ние, распрямле́ние2) трепа́ть, растрепа́ть ( шерсть) || трепа́ниеV перех.сбива́ть/сбить, па́хтать ||а) сбива́ние, сби́вка, па́хтаньеб) сбива́льный, сбива́тельныймай язу — па́хтать ма́сло
су язып май төшми — посл. е́сли во́ду сбива́ть, ма́сло не полу́чится; во́ду толо́чь, вода́ и бу́дет
-
7 китерелү
страд. от китерү1) приноси́ться, быть принесённым, доставля́тьсягазеталар бик соң китерелә — газе́ты прино́сятся (доставля́ются) о́чень по́здно
2) в разн. знач. приводи́ться; быть приведённым ( к общему знаменателю)тәртипкә китерелү — приводи́ться в поря́док
3) привози́ться, завози́ться (о товаре, дровах), доставля́тьсяерактан китерелү — привози́ться издалека́
-
8 чакыру
перех.1) звать/позва́ть, вызыва́ть/вы́звать || вы́зов, зов, клик || позывно́йөйгә врач чакыру — вы́звать врача́ на́ дом
күршене ярдәмгә чакыру — позва́ть сосе́да на по́мощь
чакыру сигналы — позывно́й (вызывно́й) сигна́л
2) приглаша́ть/пригласи́ть, созыва́ть/созва́ть || приглаше́ние, созы́в || пригласи́тельныйкунакка чакыру — пригласи́ть в го́сти
чакыру билеты — пригласи́тельный биле́т
3) призыва́ть/призва́ть || призы́в || призывно́йтәртипкә чакыру — призва́ть к поря́дку
уяулыкка чакыру — призва́ть к бди́тельности
тынычлыкны яклаучылар комитеты чакыруы буенча — по призы́ву комите́та защи́ты ми́ра
•- чакырып китерү
См. также в других словарях:
юнәтү — 1. Бозылганны төзәтү, ремонтлау, тәртипкә китерү, әмәлләү. Тәртипкә китерү (чуалганны, бозылганны һ. б.) кулы белән сакалын юнәтә. күч. Рәтләү, җайлау (берәр эшне, мөнәсәбәтне яки холыксыз кешене һ. б.) 2. Кайдан да булса тырышып табу, алу,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлап — Уңайлы, җайлы итеп (кую, күтәрү һ. б.) 2. Билгеле бер тәртипкә китерү, рәткә салу, көйләү (эш, тормыш һ. б. ш. тур.). күч. Җайга салу, нәр. б. эшләүнең әмәлен, чарасын табу. рәв. ҖАЙЛАП – Билгеле бер тәртип белән. Ашыкмыйча, әкрен генә җайлап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рәтләнү — 1. Тәртипкә килү, җайга салыну. Төзәтенү, тышкы күренешне тәртипкә китерү 2. Җайлану, көйләнү, барып чыгу (эш, мөнәсәбәтләр тур.) 3. Чирдән терелү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рәтләү — 1. Тәртипкә китерү, җайлау, көйгә салу 2. Төзәтү, нин. б. эшкә яраклы хәлгә китерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төзәтү — ф. Төзек хәлгә китерү, файдаланырга яраклы итү 2. Берәр нәрсәне тиешле хәленә, тәртипкә китерү, рәтләү 3. күч. Берәр эш хәлне, мөнәсәбәтне җайга (рәткә) салу; яхшырту 4. Ялгышларны, кимчелекләрне бетерү. Ялгышларны, җитешсез якларны һ. б. бетерү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шомарту — 1. Юнып, ышкып һ. б. ш. юллар белән шома хәлгә китерү 2. Тигез, шома итү, җыерчык, чокыр чакыр, шадраларын бетерү, тигезләү. Тузгытмау, шома итеп кую (чәч тур.) 3. күч. Өйрәтү, кимчелекләрен, тупаслыкларын бетерү (кеше тур.) Тел, сөйләм, язуда… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйбәтләү — Рәтләү, тәртипкә китерү, җайлау юлны ә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җайлаштыру — 1. Нин. б. эш өчен яраклаштыру, җайлау, көйләү 2. Җайлы итеп урнаштыру 3. Тәртипкә китерү, җайга салу 4. күч. Көен табу, күңелен табып тынычландыру; кая да булса урнаштыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыештыру — 1. Таралып яткан әйберләрне җыйнау, бергә җыю, бер җиргә өю, кую. Җыеп алу, җыйнау, җыеп алып урнаштыру (иген, яшелчә уңышы тур.). Бер урынга җыйнау, бөрештереп яки бөкләп җыю, йомарлау чикмән итәген аркасына җыештырып... 2. Тәртипкә китерү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыештырыну — Үз өеңне, бүлмәңне яки эш урыныңны тәртипкә китерү, җыештыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җыйнаштыру — 1. Тиз тиз генә җыеп алу, җыештыру 2. Аннан моннан, җиңелчә генә җыйнау. Тәртипкә китерү, җыйнаклау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
